Zaburzenia snu dotyczą jego długości oraz jakości i najczęściej związane są ze stanami lękowymi, stresem, PTSD (Zespołem stresu pourazowego), depresją, a także współistnieją w chorobach psychicznych. Zaburzenia wpływają negatywnie na codziennie życie, powodując fizyczne zmęczenie i psychiczne wyczerpanie.

Zaburzenia snu nazywane są dyssomnią i zaliczamy do nich:

• bezsenność – problemy z zasypianiem trwające dłużej niż trzy noce w skali tygodnia,
• bezsenność przewlekła – diagnozowana jest, gdy problem trwa ponad miesiąc,
• hipersomnia – wynika ze zbyt długiego snu, przekraczającego dziewięć godzin na dobę,
• narkolepsja – napady senności powodujące zasypianie w ciągu dnia w dowolnej pozycji, miejscu i sytuacji,
• paraliż senny – niemożność poruszenia się, uczucie sparaliżowania ciała przy jednoczesnym poczuciu pełnej świadomości, co często połączone jest z omamami sennymi, dającymi uczucie realności doświadczanego obrazu sennego,
• koszmary senne – towarzyszą silnemu i długotrwałemu stresowi, w tym objaom PTSD (Zespołu stresu pourazowego). Koszmary są także charakterystyczne dla wieku dziecięcego i oznaczają prawidłowy rozwój psychofizyczny,
• zaburzenia rytmu dobowego – dyssomnia spowodowana najczęściej zmianą stref czasowych lub pracą zmianową,
• lunatykowanie – somnambulizm polega na aktywności motorycznej podczas snu. Osoba lunatykująca może chodzić, rozmawiać, bez udziału świadomości i woli, ponieważ znajduje się we śnie,
• lęki nocne – to stany napadów paniki wraz ze wzmożonymi reakcjami fizjologicznymi takimi jak potliwość, przyspieszone tętno czy wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Ten rodzaj zaburzenia snu jest charakterystyczny dla osób po przeżyciach traumatycznych i w głębokim kryzysie psychologicznym.

Problemy ze snem dotyczą około 30% populacji, z czego znaczącą część stanowią dzieci i nastolatki. Dobry sen, wpływa pozytywnie na procesy witalne, w tym regenerację sił, działanie procesów pamięciowych, a także na sprawność intelektualną oraz na gospodarkę hormonalną młodych organizmów.

Fazy snu:

• NREM – występuje tuż po zaśnięciu i nie towarzyszą mu marzenia senne. Na tym etapie obniża się ciśnienie krwi, uwalniają się hormony wzrostu (dlatego mówimy, że dzieci podczas snu rosną), mięśnie się rozluźniają, a także obniża się temperatura organizmu oraz zostaje zmniejszona częstotliwość oddechów.
• REM – na tym etapie pojawiają się marzenia senne. Według naukowców ta faza snu jest kluczowa dla procesu regeneracji organizmu oraz dla ogólnego, dobrego funkcjonowania.

Jak powinniśmy dbać o dobry sen?

Ważne jest zachowanie rytmu dobowego, czyli powinniśmy spać w nocy, a nie w dzień. Istotna też jest pora, o której zasypiamy. Dobry, czyli wydajny sen związany jest z odpowiednią porą kładzenia się spać. Zazwyczaj około godziny dwudziestej pierwszej zaczyna się wydzielanie melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za znużenie i senność. Sen powinien być odpowiednio długi, młodzi ludzie zazwyczaj potrzebują około dziewięciu godzin, a dorośli potrzebują już ośmiu, siedmiu godzin do pełnej regeneracji i wypoczynku. Z wiekiem czas potrzebny do uzyskania dobrego snu skraca się, ponieważ procesy regeneracyjne w naszym ciele tracą na swej intensywności, zatem mamy mniejsze zapotrzebowanie na energię, co z kolei przekłada się na wolniejszą i słabszą regenerację. Znaczenie ma także pomieszczenie, wygodne łóżko, dostęp świeżego powietrza, brak hałasów oraz innych dźwięków utrudniających wypoczynek. Powinniśmy także zadbać o dobrą dietę i nie najadać się przed snem, dlatego ostatni posiłek powinniśmy spożyć na trzy do czterech godzin przez pójściem spać.